Bir fincanında 40 yıl hatır olacak kadar saygın bir içecek Türk kahvesi. Öyle ki, her yöreye, coğrafyaya özgü bir şekilde dönüşmüş, yeni pişirme yöntemleri ile harmanlanmış ve ortaya çeşit çeşit Geleneksel kahve çeşitleri çıkmış.
Aynı zamanda telvesi ile servis edilen dünyadaki nadir kahve çeşitlerinden biri. Şimdi, Türkiye’de içilen kahve çeşitlerine bakalım.
Türkiye’de En Çok İçilen Kahve Çeşitleri
Türk kahvesi dediğimizde akıllarda canlanan bir sunum, görünüm oluyor mutlaka. Klasik olarak su, kahve ve isteğe bağlı olarak şeker ile yapılan Türk kahvesi, kısık ateşte ağır ağır pişiriliyor.
Fakat pişirme yönteminin değiştirilmesi, içerisine farklı malzemelerin katılması ile farklı tarifleri, yöreye özgü Türk kahve çeşitlerini ortaya çıkıyor. Geleneksel türk kahvesi çeşitleri, yöreden yöreye değişiyor ve çeşitleniyor.
Geleneksel Kahve Çeşitleri
Sütlü Türk Kahvesi
Türkiye’de tüketilen kahve çeşitlerinden Türk kahvesinin daha yumuşak bir versiyonu sütlü Türk kahvesi. Tarifinde süt yerine su kullanılarak yapılıyor. Klasik Türk kahvesine oranla daha köpüklü ve daha hafif bir kahve ortaya çıkıyor.
Menengiç Kahvesi
Geleneksel kahve çeşitleri arasında çedene kahvesi olarak da bilinen menengiç kahvesinin aslında gerçekten bir Türk kahvesi çeşidi olup olmadığı hala bir tartışma konusu.
Çünkü bildiğimiz kahve çekirdekleri yerine genellikle Siirt ve Mardin illerinde yetişen yabani Antep fıstığı olarak da bilinen menengiç meyvesi ile yapılıyor.
Olgunlaştıkça kırmızıdan yeşil rengine dönen meyveler önce kavruluyor, sonra öğütülüyor. Ortaya kafein içermeyen, yumuşak bir kahve çıkıyor. Klasik Türk kahvesi gibi su ile ya da süt ile hazırlanabiliyor.
Dibek Kahvesi
Türk kahvesi çeşitlerinden biri olan dibek kahvesini farklı kılan şey aslında adını aldığı dövülme yöntemi. Kahve çekirdekleri, dibek adı verilen içi oyulmuş taş havanlarda dövülerek elde ediliyor.
Böylece çekirdeklerin yağları ortaya çıkıyor ve kahve telvesi de normal Türk kahvesi telvesinden daha büyük partiküllere sahip oluyor. Bu dövme yöntemi, kahvenin aromalarının daha da yoğunlaşmasına neden oluyor. Dibek kahvesi Türk kahvesi farkı da burada ortaya çıkıyor.
Fakat bugün her yerde gördüğümüz dibek kahvesi, geleneksel olarak ortaya çıkan halinden çok farklı. Çünkü içerisine menengiç, damla sakızı, keçiboynuzu gibi çeşitli aromalar katılıyor.
Mırra Kahvesi
Genellikle Güneydoğu Anadolu bölgesinde tüketilen mırra, Türkiye’de kahve çeşitlerinden biri. Mırra kahvesi, kısık ateşte ve özel bir cezvede ağır ağır pişiriliyor. Kahve sonuçta birkaç kez demlenmiş oluyor.
Pişmesi yaklaşık 2 saati buluyor. Mırra kelimesinin kökeni “mur” kelimesinden geliyor. Arapça’da “mur” kelimesinin anlamı da “acı”. Uzun uzun pişen bu kahvenin de adı, acı tadından geliyor. Türk kahvesi fincanından da küçük olan kulpsuz fincanlarda ikram ediliyor.
Gar Kahvesi
Gar kahvesi nedir? Özellikle Adana’da meşhur olan, Türkiye’deki kahve çeşitlerinden biri. Gar kahvesinin sırrı çifte kavrulmuş kahve çekirdeklerinin kullanılması ve çay bardağında ikram edilmesi.
Çekirdekler özel tekniklerle kavruluyorlar. Tadı Türk kahvesinden daha yoğun ve çikolata aromaları içeriyor.
Kahve çekirdekleri koyu kavrulduğu için asit oranı düşük bir kahve ortaya çıkıyor. Geleneksel usullerden farklı olarak çay bardağında ikram ediliyor.
Adana’da hala geleneksel kahve çeşitlerinden biri olan gar kahvesinin usta şekilde yapıldığı kahveciler bulunuyor. Süvari kahvesi ile aynı olduğu da iddia ediliyor.
Kervansaray Kahve
Adıyaman yöresinde tüketilen bir kahve çeşidi kervansaray kahve. İçeriğinin çeşitliliğinden dolayı bu ismi almış.
Hazır satılan dibek kahvesine benzer şekilde içinde Türk kahvesinin yanında çikolata, damla sakızı, menengiç, krema, keçiboynuzu ve sahlep var. İçimi yumuşak olsa da Türk kahvesinden daha yoğun ve tatlı.
Tatar Kahvesi
Türk kahvesinin Kırım Tatar adetlerine göre içilen ve düzenlenen versiyonu Tatar kahvesi. Türk kahvesinin aksine yemekten önce içiliyor. Kahve fincanından büyük, kupadan küçük ebatlardaki “Tostakay” adındaki fincanlarda servis ediliyor.
Tarifinde Türk kahvesinin üzerine 2 tatlı kaşığı kaymak konularak yapılıyor. Böylece ortaya daha yumuşak bir kahve çıkıyor. Tercihe göre yanına şeker konularak kıtlama usulü içilebildiği gibi şekeri içine de katılabiliyor.
Cilveli Kahve
Manisa yöresine ait olan cilveli kahve, ilk başta bildiğimiz Türk kahvesi gibi pişiriliyor. Sırrı ise üzerine konulan kavrulmuş kuruyemişlerde. Geleneksel olarak çifte kavrulmuş ve öğütülmüş badem ile servis ediliyor. Alternatif olarak fıstık ve fındık da karıştırılabiliyor.
Dibe çöken bademlerin yenilebilmesi için de yanında çay kaşığı veriliyor. Bazı tariflerde bademlerin üzerine iki farklı baharattan oluşan toz bir karışım da ilave ediliyor.
Süvari Kahvesi (Tarsusi)
Ege ve Akdeniz Bölgelerinde tüketilen geleneksel kahve çeşitlerinden biri. Klasik Türk kahvesinin aksine fincanda değil, çay gibi ince belli cam bardakta servis ediliyor. Klasik şekilde pişirilen kahvenin en bariz farkı ise Türk kahvesinden daha az köpüklü olması.
Kumda Kahve
Türk kahvesinin ocakta değil de, kızgın kumda pişirilen versiyonu. Kum, ateşin tek bir noktadan cezveye temas etmesini önlüyor. Birçok noktadan ısı alarak pişen kahvenin ise lezzeti daha farklı oluyor.
Kül Kahvesi
Geleneksel kahve çeşitlerinden kül kahvesi, Türk kahvesinden farklı olarak direkt ateş üzerinde değil, közü alınmış kül içerisinde pişiriliyor. Oldukça ağır bir şekilde düşük ısıda piştiği için ortaya lezzeti çok yoğun bir kahve çıkıyor.
Devebatmaz Kahvesi
Türk kahvesinin bol köpüklü çeşitlerinden biri devebatmaz kahvesi. Adını, pişirme tekniğinin farklılığından alıyor.
Normal bir şekilde pişirilen kahve kaynamaya başladığında köpüğü hemen fincana boşaltılıyor ve cezve tekrar ateşe koyuluyor. Bu işlem, cezvedeki kahve bitene kadar tekrar ediliyor.
Yandan Çarklı Kahvesi
Yandan çarklı kahve ne demek? Yandan çarklı geleneksel kahve çeşitlerinden biri olmaktan çok aslında bir sunum şekli. Şekersiz ve sade olarak yapılan Türk kahvesinin yanına iki tane kesme şeker konuluyor.
Bu şekilde ikram edilen fincanın kulpu ve şekerler birbirine değerek, eski buharlı gemilerin çarkına benzeyen bir sunum ortaya çıkardığı için ismini de buradan alıyor.