Geleneksel bir üretim döngüsü içerisinde ortaya çıkan organik kahve, tat olarak diğer kahvelerden çok ayırt edilmese de sürdürülebilirlik açısından büyük farklar içeriyor.
Organik Kahve
Dünyadaki kahve çekirdeklerinin %97’si organik değil, pestisit, herbisit ve diğer kimyasallara maruz kalıyor. Fakat gerçekten organik olan kahve çekirdekleri, hiçbir kimyasal ve sentetik madde kullanılmadan üretiliyor. Bu nedenle organik yöntemlerle üretilen kahve daha sağlıklı bir seçenek.
Organik Kahve Nedir?
Organik kahve ne demek? Tarım uygulamalarında bitkinin üretkenliğini arttırmak amacıyla, kimyasal ya da sentetik ilaç ya da hormon kullanmadan üretilen kahveler organik kahve çekirdeği ya da bio kahve olarak nitelendiriliyor.
Bu kahve üretilirken sürdürülebilir tarım yöntemleri kullanılıyor. Hatta uzun vadede doğaya zarar veren kimyasal maddelerin kullanımı da yasaklanıyor. Çiftliğin gübresi %100 organik gübreden oluşuyor.
Yalnızca geleneksel tarım ve hasat yöntemleri uygulanarak üretilen kahveler organik olarak sınıflandırılıyor ve sertifika alabiliyor. Tüm bu tarım sürecinde bitkilere hiçbir kimyasalın temas etmemesi gerekiyor.
Erozyonu, topraktaki besin maddelerinin tükenmesini önlemek ve zararlı canlıları doğal olarak kontrol etmek için sürdürülebilir bir ürün rotasyonu planı uygulanıyor. Son olarak, kahve de herhangi bir kimyasal madde kullanılmadan işlenip paketleniyor.
Kosta Rika’daki Tropikal Tarımsal Araştırma ve Yüksek Öğrenim Merkezi’ne (CATIE) göre, dünyada organik çekirdek kahvenin %75’i Latin Amerika’dan geliyor.
Diğer büyük üreticiler arasında Peru, Honduras, Meksika, Brezilya, Kolombiya, El Salvador ve Guatemala var. Endonezya ve Etiyopya da dahil olmak üzere bir dizi Asya ve Afrika ülkesinde de organik kahve üretimi yapılıyor.
En fazla organik kahve tüketimi yapan ülkeler ise Kanada ve ABD. Bugün üretilen organik nitelikli kahvenin %40’ı bu ülkelerde tüketiliyor.
Organik Kahve Farkı
Ekolojik şekilde üretildiği iddia edilen ya da doğada kendi kendine yetişen her kahve organik değil, olamaz. Bunun asıl nedeni organik tarım uygulamalarının bir zincir şeklinde işlemesi.
Yani bir kahvenin organik olması için bu üretim ve denetim zincirinin içerisinde olması, bunu kanıtlayan sertifika ve belgelere de sahip olması gerekiyor.
Organik kahve markalarının konvansiyonel kahveden asıl farkı da buradan kaynaklanıyor. Konvansiyonel kahvede, hızlı olgunlaşma ve verimliliği artırmak amacıyla ilaç ve gübreleme yapılıyor.
Organik tarım yöntemleri takip edilmiyor. Organik olarak üretilen kahvenin ağaçları yüksek arazide ve doğal gölgede yetişirken, endüstriyel kahve ağaçları düz, gölgesiz arazilere ekiliyor.
Organik tarım alanlarına yükseklik nedeniyle hasat aletleri giremiyor ve birçok işlem geleneksel yollarla yapılıyor. Böylece yalnızca olgunlaşan ürün toplanabiliyor.
Fakat endüstriyel kahvede makine tarımı yapıldığı için kahve kirazları ortalama bir olgunluğa geldiğinde toplu hasat yapılıyor. Bu da elde edilen kahvelerin farklı lezzet ve aromalara sahip olmasına neden oluyor.
Organik Kahve Nasıl Üretilir?
Arabica ya da Robusta kahve çekirdeği çeşitlerinin ve türlerinin “organik” olarak etiketlenebilmesi için, kahve ağacı ekilecek toprağın en az 3 yıl herhangi bir kimyasala, hormona, ilaçlara, gübreye ve sentetik maddelere maruz kalmamış olması gerekiyor.
Kahvenin organik olabilmesi için de kahve çiftliğinin gübresinin %100 organik olması gerekiyor. Kahve, aynı kiraz gibi bir meyve ve bizim tükettiğimiz bu meyvenin çekirdek kısmı.
Yani işleme kısmında meyvenin çekirdekten arta kalan bir kısmı oluyor ve buna da “kahve posası” deniyor. Organik tarımda bu kahve posası organik gübre olarak kullanılıyor.
Sağlıklı kahve yetiştirilirken aynı zamanda ürün için topraktan alınanın bir kısmı geri toprağa veriliyor ve böylece sürdürülebilirlik sağlanıyor.
Bu çiftliklerde hasat da geleneksel kahve hasadı uygulamalarına göre elle yapılıyor. Yalnızca tam olgunlaşmış kahve kirazları hasat ediliyor. Bu nedenle hasat birkaç seferde tamamlanıyor.
Çiftçiler organik ürün sertifikası almak istediğinde, son üç yılda hiçbir tür sentetik ya da kimyasal madde kullanılmamış bir toprağı analizlerle kanıtladıktan sonra tarım için kullanabiliyor.
Üretim süreçleri de yine organik tarım prensiplerine göre devam ettiriliyor. Üretici bu esnada ülkedeki bu konuyla ilgilenen kuruluşlar tarafından gözetim ve denetim altında tutuluyor.
Organik Kahve Nasıl Anlaşılır?
Organik halini koruyabilmesi için sadece kahvenin üretiminden sorumlu olmak yetmiyor. Hasadından taşınmasına ve depolanmasına kadar bazı kural ve denetimlere tabi tutulduğunda organik olarak tüketici eline ulaşmış oluyor.
Bir kahvenin gerçekten tüm kurallara uygun olarak üretilen bir organik kahve olduğunu ancak paketine bakarak anlayabiliyoruz çünkü organik sertifikalı işaretlemeler bulunuyor.
Bu kahvelerin paketlerinde organik tarım logosu, yönetmeliklere uygun olarak üretildiğini gösteren ifade ve sertifika numarası, kontrol ve sertifika kuruluşunun kodu ve logosu olmalı. Aksi halde ürünün organik olduğunu fiziksel yollarla anlamak mümkün değil.
Ecocert Sertifikası Nedir?
1991 yılında Fransa’da kurulan Ecocert, uluslararası alanda “Organik Sertifika” veren, dünyadaki tüm kamu ve özel kuruluşlar tarafından bilinen ve tanınan bir kuruluş.
Bu sertifikayı alabilmek için ürünler üretim sırasında kontrol ediliyor. Analizlerden başarılı şekilde geçen kahveler de organik olarak sınıflandırılıyor ve sertifika alıyor.
Ecocert sertifika programında yalnızca ürünler kontrol edilmiyor. Bunun yanında üretici ve kontrol sertifika kurumları da denetim altında tutuluyor.