En iyi Türk kahvesi cezvede mi, yoksa makinede mi yapılır? Kısık ateşte mi pişmeli yoksa yüksek ateşte mi? Soğuk su mu kullanılmalı yoksa ılık su mu?
Tüm bu sorular Türk kahvesinin ortaya çıktığı ilk zamanlardan beri süregelen, cevapları da kesin olarak verilmemiş sorular. Bu yazımızda, her birine ışık tutuyor ve en iyi Türk kahvesinin nasıl yapılacağını detaylarıyla birlikte açıklıyoruz.
Türk Kahvesinin Tarihi
Türk kahvesi en iyi nasıl yapılır, bunu açıklamadan önce, her bir detayı tam olarak anlayabilmek için Türk kahvesinin tarihine bakmak önemli. Çünkü geleneksel yöntemler, aslında yazımızın aslını oluşturuyor.
Kahvenin ilk olarak 1517 yılında Osmanlı topraklarına geldiği bilinir. Kahvenin ilk ortaya çıktığı topraklar ise Yemen ve Habeşistan.
Dönemin Yemen valisi olan Özdemir Paşa da, Yemen’de tattığı kahveyi kendi memleketinde de tüketmek istiyor ve 16. yüzyılın başında kahveyi İstanbul’a getiriyor.
Önce saraya gelen kahve, kahvecibaşı tarafından kavuruluyor, öğütülüyor, ardından cezvelerde ve ibriklerde uzun uzun kaynatılıyor. Bu yeni pişirme usülü, herkes tarafından çok seviliyor ve benimseniyor.
Halk arasında da yaygınlaşan ve sevilen kahve, bir nevi Osmanlı Devleti’nde devrim yaratıyor. Çünkü, geceleri dışarı çıkmayan bir toplum, ilk olarak 1540’lı yıllarda açılan kahvehanelerle birlikte sosyalleşecek bir mekan ediniyor.
Kahve bahanesiyle toplanılan bu mekanlar, zamanla orta oyunlarının oynandığı, hikayelerin anlatıldığı, meddahların gezdiği sosyal mekanlara dönüşüyor.
Hatta zamanla siyasi ve politik tartışmaların yürütüldüğü ve yaygınlaştırıldığı mekanlar haline geliyor ve zaman zaman bu amaçla kullanıldığı için, kahvehaneler ve kahve tüketimi de yasaklanıyor.
Venedikli tüccarlar sayesinde, Osmanlı topraklarında farklı bir yöntemle pişirilen kahve Avrupa’ya yayılıyor ve “Türk Kahvesi” adını alıyor.
Bugüne kadar Türk kahvesi Türk topraklarında o kadar yayılıyor ve benimseniyor ki, her gittiği yöreye özgü bir hal alıyor, üretim ve sunum yöntemleri değişiyor, başka bir ad alıyor ve bugün sayısı belli olmayan geleneksel Türk kahvesi çeşitlerini ortaya çıkarıyor.
Türk kahvesinin tarihine baktıktan sonra, gelelim en iyi Türk kahvesinin nasıl yapılması gerektiğine.
Güzel Bir Türk Kahvesi Nasıl Yapılır?
En iyi kahve nasıl yapılır? Burada, en iyi Türk kahvesinin nasıl yapılması gerektiğinden bahsederken, aslında geleneksel yöntemlerle nasıl yapıldığına değindiğimizi hatırlatalım. Yöreye, alışkanlıklara ve damak zevkine göre bu kriterler değişiklik gösterebilir.
Şimdi, bol köpüklü kahve nasıl yapılır, sorularla birlikte bakalım.
Türk Kahvesi Pişirirken Makine Mi Cezve Mi Tercih Edilmeli?
İlk olarak, geleneksel Türk kahvesinin bakır cezvelerde pişirilmesi gerektiğiyle başlayalım. Bakır cezve kullanılmasının nedeni, hem kahvenin ağır ağır pişmesine olanak tanır hem de kendine özgü bir aroma katar.
Bu cezvelerin, genellikle dibi geniş, ağzı dar olur. Bu da kahvenin altındaki ateşi geniş bir alana yayar ve kahvenin daha eşit oranda ısınmasını sağlar. Aynı zamanda ağız kısmının dar olması, köpüklerin dağılmasını önler.
Kahve makineleri kahveyi çok hızlı pişirmek üzere tasarlanır. Bol köpüklü olsa da, aslında ağır ağır pişen kahvenin lezzetinden farklı bir tat ortaya çıkarır.
Türk Kahvesi Sıcak Suyla Mı Olur Soğuk Suyla Mı?
En iyi Türk kahvesinin püf noktalarından biri su sıcaklığı. Son zamanlarda buna dair tartışmalar olsa da, geleneksel yöntemde bilinen bir tarif vardır:
Türk kahvesi buz gibi soğuk su ile, bakır cezvede ve ağır ateşte yapılır.
Aslında su sıcaklığı ile değiştirdiğimiz şey, ekstraksiyon oranı dediğimiz şey. Yani kahvenin özünü, suyun içerisine bırakma oranı.
Soğuk su kullanıldığında ve kahve ağır ateşte pişirildiğinde, yavaş yavaş ısınan su içerisindeki kahve de yavaş ve uzun sürede özütleniyor. Dolayısıyla daha acı, daha yoğun aromalı bir kahve ortaya çıkıyor.
Kahveyi sıcak ya da ılık su ile demlediğinizde, kahvenin esktraksiyonu daha hızlı olsa da, bu demleme yönteminde kahve çok hızlı kaynama sıcaklığına ulaştığı için, özütlenme oranı daha az oluyor. Bu kahvenin lezzeti daha çok filtre kahveye benziyor.
Zaten sıcak su ile Türk kahvesi yapımı fikri de daha çok nitelikli kahve ile ortaya çıkan bir akım diyebiliriz. Nitelikli kahvecilikte öğütme miktarı çok ince olduğu için, suyun sıcak ve demleme süresinin de kısa olması gerektiği söylenir.
Fakat geleneksel yöntemde oldukça acı, yoğun bir kahve içildiğinden, bunun soğuk su ile ağır ateşte pişirilmesi daha uygun.
Türk Kahvesi Nasıl Ateşte Pişirilir? En İyi Türk Kahvesi Kısık Ateşte Mi Yoksa Yüksek Ateşte Mi Pişer?
Yukarıda da bahsettiğimiz gibi Türk kahvesi kısık ateşte, soğuk su ile ağır ağır, yavaş yavaş pişirilir.
Kısık ateşte pişen kahvenin özütlenme oranı daha fazla olur. Yavaş piştiği için daha çok köpürür. Aynı zamanda birden kaynama ihtimali az olduğundan köpüğü de sönmez.
Türk Kahvesi Suyla Mı Sütle Mi Yapılır?
Türk kahvesinin orijinali, su ile yapılır. Hatta Türk kahvesi yapmak için kullanılan suyun da bazı özelliklere sahip olması gerekir. Mesela, direkt musluk suyu kullanılmaz. Çünkü musluk suyu klorludur ve bu da kahvenizin tadını acı hale getirir. Aynı zamanda kahvenin köpüğünün az olmasına neden olur.
Kahvede kullanılan suyun içme suyu ya da şişelenmiş su olması gerekir. Bu sular, hem daha lezzetli hem de mineral ve pH bakımından kahve yapımı için daha uygun.
Gelelim Türk kahvesi sütle yapılır mı, sorusuna. Evet, Türk kahvesi süt ile yapılır. Su yerine aynı miktarda süt kullanabilirsiniz. Fakat geleneksel tarif su ile yapılır.
Çünkü süt, genellikle sudan daha düşük sıcaklıklarda kaynamaya başlar. Dolayısıyla süt ile yapılan kahveyle su ile yapılan kahvenin ekstraksiyon oranı aynı olmaz. Bu da süt ile yapılan Türk kahvesinin daha yumuşak olmasına neden olur.
Türk kahvesinin alışılagelmiş acı lezzeti, hem ekstraksiyon miktarının daha az olması hem de sütün yumuşatıcı lezzeti nedeniyle sütlü Türk kahvesinde bulunmaz.
Türk Kahvesi Şekerli Mi İçilir Şekersiz Mi?
En iyi Türk kahvesinin şekerli mi yoksa şekersiz mi olması gerektiği sorusu, aslında çok öznel bir soru. Çünkü damak zevkine göre değişebilir.
Osmanlı kahve kültüründe hazırlanan kahve, genellikle şekersiz ikram edilirdi. Bunun nedeni kahvenin o acı, şekersiz haliyle aromasının daha net alınmasıydı.
Fakat herkes acı bir kahve içemeyebilir. Bu nedenle, Türk kahvesi damak zevkine göre şekerli ya da şekersiz yapılabilir.
Sadece, Bİ’Kahve Arası olarak, şeker oranının fazla olmasının, kahvenin asıl lezzetini ve aromalarını gölgelediğini belirtelim. Naçizane tavsiyemiz, şekersiz ya da az şekerli tüketilmesi yönünde.
Türk Kahvesine Kaç Gr Kahve Konur?
Türk kahvesi tariflerinde kahve miktarı genellikle çay kaşığı ya da tatlı kaşığı ölçüsü ile verilir. Geleneksel tariflerde 1 klasik Türk kahvesi fincanı için 1 tatlı kaşığı ya da 2 çay kaşığı kahve kullanılır. Bu da gramaj olarak ortalama 6-7 gram kahveye denk gelir.
Türk Kahvesi Pişerken Karıştırılır Mı?
Kahve pişerken karıştırılır mı? Hayır, Türk kahvesi ateşe konulduktan sonra karıştırılmamalıdır. Ateşe konulmadan önce kahve, su ve şeker bir arada cezveye konulmalı, bir kaşık ile hızlıca 15-20 kez karıştırılmalıdır. Ardından ateşe konulmalı ve hiç karıştırılmadan pişirilmelidir.
Kahvenin ısı alırken karıştırılması, köpüklerin dağılmasına neden olur.
Türk Kahvesi Kaç Dakika Pişer?
En iyi Türk kahvesi, kısık ateşte piştiğinde minimum 2 dakikada pişmelidir. Fakat pişirme yöntemine göre bu süre değişir.
Örneğin, makinede Türk kahvesi yaparken 1 dakika ya da daha kısa bir sürede kahve pişirmek mümkün. Fakat közde kahve ya da kumda kahve pişirirken, ısı çok az verildiğinden bu süre daha da uzayabilir.
Bol Köpüklü Türk Kahvesi
Bol köpüklü Türk kahvesi nasıl yapılır püf noktaları ile birlikte bahsettik. Bol köpüklü kahvenin sırrı, soğuk su, bakır cezve ve kısık ateşte. Bunun yanında kullanılan kahvenin taze ve kaliteli, suyun lezzetli olması da şart.
Unutmayın, en iyi Türk kahvesi, taze olanıdır!
Yukarıda öğrendiklerinizi uygulayabileceğiniz hızlı bir tarif ile en iyi Türk kahvesini nasıl yapacağınızı anlatalım ve yazımızı sonlandıralım.
Bol Köpüklü Türk Kahvesi Tarifi
- İlk olarak kaç fincan kahve yapacaksanız, o kadar fincan dolusu suyu bir cezvenin içerisine boşaltın.
- Her fincan için 1 tatlı kaşığı kahveyi ekleyin.
- Şekersiz içmek istiyorsanız, hiç şeker eklemeyin. Az şekerli kahve için fincan başına yarım çay kaşığı, orta şekerli kahve için 1 çay kaşığı, şekerli kahve için 2 çay kaşığı toz şeker ekleyin.
- Tüm malzemeleri ateşe koymadan bir kaşıkla iyice karıştırın. Kahve topakları kalmamalı, şeker tamamen erimiş olmalıdır.
- Karıştırdıktan sonra cezveyi ocağın en küçük gözüne koyun ve altını en kısık derecede açın.
- Başından hiç ayrılmayın ve kahveyi karıştırmayın. Kahve köpüklenip kenarlarından kabarmaya başladığında kahveyi ocaktan alın.
- Bir kaşık yardımıyla cezvenin üst kısmındaki köpükleri fincanlara bölüştürün.
- Ardından kalan kahveyi tekrar kısık ateşe koyun ve yeniden kabarmasını bekleyin.
- Kabarmaya başladığı gibi ocaktan alın ve fincanların kenarından, fincanların içindeki köpükleri söndürmemeye dikkat ederek dökün.
- Yanında bir bardak soğuk su ve Türk lokumu ile kahvenizi ikram edebilirsiniz. Afiyet olsun!